Dat de vergrijzing een bedreiging voor onze arbeidsmarkt is, riep ik de afgelopen paar jaar regelmatig. Er zijn vele oplossingen in het totaalplaatje die het gat dat straks gelagen wordt kunnen dichten. Dit is er zo één: mensen met een arbeidsbeperking, ook wel ‘structureel functionele beperking’ genoemd. De afgelopen jaren hebben we het aantal jongeren in de Wajong behoorlijk zien toenemen. Zijn er echt zoveel mensen die niks zouden kunnen op de arbeidsmarkt? Integendeel! Als jij namelijk een MBO, HBO of master kunt afronden met een beperking, kun je nog veel meer. De toegevoegde waarde van deze groep gemotiveerde mensen wordt nog hevig onderschat. Dit duurt waarschijnlijk niet lang meer. De toekomst van ‘Wajongers’ wordt een stuk rooskleuriger.
Op veel scholen wordt vandaag de dag wel rekening gehouden met functiebeperkingen om studeren mogelijk te maken, denk aan aspecten als begeleiding, voorzieningen en coulance bij studievertraging. Daar kunnen we het wel al. Maar door vertalen naar de arbeidsmarkt, daar zijn we nog niet goed in. Waarom niet? Omdat werkgevers nog altijd uitgaan van het feit dat ‘beperking’ staat voor ‘ziekteverzuim’. Dat hoeft helemaal niet, het gaat erom hoe je mensen inzet.
Benut kwaliteiten
Ik heb het hier niet over het inzetten van gehandicapten onder het mom van diversiteit. Sociaal ondernemerschap wordt nog veel te vaak ingezet als pronkstuk. Dergelijk ideële motieven werken gewoon niet, omdat men vergeet de mensen in te zetten op basis van kennis en vaardigheden. Een mooi, bekend voorbeeld is het versterkte gehoor van blinden. De hersenen van de mens zijn wonderlijk; op één of andere manier weet het brein een nadeel te ‘vereffenen’ met een voordeel. Daarnaast hebben mensen met een beperking vaak een enorm vechtersmentaliteit, waar zij daadkrachtige motivatie uit putten. Dit kun je heel goed inzetten binnen een bedrijf of organisatie. Niks sociale werkplaats, niks ‘kijk mij maatschappelijk bewust zijn’, maar pure benutting van kwaliteiten.
Schoenmaker blijf bij je leest. Binnen veel bedrijven wordt steeds meer met dit idee het operationele model ingezet. Doe waar je goed in bent, laat de rest aan andere partijen over. Dit kun je veel verder uitdiepen. Door banen te analyseren en op te splitsen in taken, vervolgens deze activiteiten opnieuw te bundelen tot taakgerichtere functies, ontstaat er een model dat op een hele andere manier inzetbaar is en toepasbaar op een veel groter deel van de arbeidsmarkt. Eenvoudigere taken laat je doen door iemand met beperkte mogelijkheden (of dat nu door opleiding komt of door beperking). De hoger geschoolde mensen kunnen het specifiekere werk invullen, al dan niet met een benodigde aanpassing.
Aanpassingen bij arbeidsbeperking
Wat zijn dan die aanpassingen? Vaak gaat het om redelijk eenvoudige aanpassingen aan de werkplek, communicatiemiddelen of de inrichting van het bedrijf. Zijn ze wat minder eenvoudig, dan is er een subsidie aan te vragen bij de overheid. Soms hoeft het niet eens zover te gaan. Mensen met een psychische beperking zoals ADHD of angststoornis komen met wat begrip ook veel verder. Kijk maar eens wat flexibele werktijden, thuiswerken of het zelf indelen van werktijd voor veel mensen kan doen.
Met een stap extra halen we dus ineens een hoop talent binnen op onze arbeidsmarkt. Of nou ja, het is er al, maar men wil het alleen nog niet zien. Let maar op mijn woorden, als binnen enkele jaren de vergrijzing hardnekkig gaat inslaan, dan schreeuwen de werkgevers om deze krachten. Enkele slimme ondernemingen denkt daar nu al over na. Werk jij bij zo’n onderneming? Deel dan gerust jouw inzichten eens. Ik ben benieuwd…
Arjen van Berkum
Arjen van Berkum is a columnist, keynote speaker and motivator, with an eye for business ecosystems, innovation and disruption. In addition to his work as technology and contract management evangelist, he is a visiting lecturer at Delft University of Technology (TU Delft).
Geef een reactie