Author Arjen Van Berkum

De laatste tijd staat het weer in de kranten bol van geruchten over het snijden en cost cutten bij bedrijven. Je zou toch haast denken dat de economische crisis over is als je de kranten en heren en dames in Den Haag mag geloven maar ik denk dat het nog wel effe gaat duren. Een kleine uitleg.

Als bedrijven alleen maar aan het besparen zijn gaan ze netto minder uitgeven. Dat betekend minder andere bedrijven en dergelijke die wat kunnen verdienen. Er is immers maar een beperkt hoeveelheid cash beschikbaar.

Er kan nieuw geld verdiend worden als men naar buiten gaat en nieuwe dingen gaat laten gebeuren. Bij klanten aanwezig zijn. Luisteren naar de markt. Maken wat de markt nodig heeft. Het alleen maar snijden in de organisatie levert in principe niets op in lange termijn waardecreatie. Natuurlijk moet het maar het kan slimmer.

Ik merk nu op dat bedrijven in hun honger naar kosten, en vooral daarbovenop de angst van de directie, snijden in spieren. Mensen die echt waarde toevoegen, essentiele kennisdragers, soms ook cruciale functionarissen voor klantrelaties… Alles moet wijken voor het monster van de kosten.

Wat ik daarbij verbazingwekkend vind om te zien is dat Venture Capitalists en Familie Bedrijven het minder hard doen qua snijden; ze investeren in sales en innovatie. Zouden ze daarom soms de winnaars zijn van deze strijd?

Een mythe onder de loep: een cultuur kan men niet vasthouden in een bedrijf, wanneer er teveel externen werken. Mijn inziens is dat onzin. Ik heb aan mensen gevraagd of ze bewijs voor mijn ongelijk hebben. Helaas heb ik niets vernomen of gevonden wat mijn (on)gelijk kan staven. Dus, vandaar een oproep.

Voor wie iemand werkt, is niet bepalend voor bedrijfscultuur. Ik sprak al eerder in een blog over de onzinnige relatie die sommige partijen met uitzendkrachten onderhouden. Natuurlijk hebben die een andere arbeidsrelatie waarbij ontbinding gemakkelijk is. Toch hebben ook zij recht op meedelen in de bedrijfsuitjes enzovoort. Cultuur op de mensen overbrengen, gaat wat mij betreft namelijk over leiderschap. Daarnaast over de manier waarop deze leider omgaat met verandering en flexibiliteit.

Zo ken ik een bedrijf waar ze op cruciale plekken geen externe krachten inzetten. Een bewuste keus. Dat noemen ze daar strategische HR. Goede vondst, waarschijnlijk hebben ze een hele dure maar hele goede consultant ingehuurd. Maar zonder dollen, als een organisatie weet welke competenties, welke vaardigheden cruciaal zijn en weet waar de regiefunctie over het proces zich echt bevindt, dan is flexibiliseren in hoge mate niet zo lastig.

Een praktijkvoorbeeld. Een jaar of wat geleden werkte ik bij Nationale Nederlanden. Daar was een afdeling genaamd ‘leven particulieren’. Deze afdeling, geleid door in mijn ogen een van de beste operationele leiders in de verzekeringsbusiness, experimenteerde volop met zaken zoals prijs per stuk, opgeleide krachten op afroepbasis (een soort flexibele schil met kennis). Er was veel aandacht voor aanspreken; vooral met performancemanagement. Deze afdeling stuurde heel hard op productie, productiviteit, ouderdom, doorlooptijd en dergelijke. Men maakte daar geen verschil tussen de internen en de externen. Toen de grote baas aankondigde dat het behalen van een bepaalde target een groot feest voor de medewerkers tot gevolg zou hebben, was hij slim genoeg om te bedenken dat zijn externe krachten mee moesten naar “Het witte Paard” (of zoiets).

Target gehaald. Iedereen mee, intern én extern. Er heerste en fantastische sfeer: ‘WIJ hebben het gehaald met zijn allen’. Die avond geen woord gehoord over de wel of niet terechte aanwezigheid van de externen. Samen ervoor gaan, samen succes! Voor mij was dit een voorbeeld van leiderschap ‘avant la lettre’. Mensen zijn gelijk. De performance is wat telt.

Helaas komt ik deze wijze van denken heel weinig tegen. De meeste managers zijn niet heel erg betrokken bij hun mensen. Ze beheren de winkel, passen erop en zien mensen als productiemiddel. Technisch gezien is dat misschien wel juist. Toch het blijven wel mensen. Dus investeer in mensen, ook in de externe, en ze worden een cultuurdrager. Stel duidelijke regels vast, beloon op basis van performance en haal de mystiek eruit.